Jest to walka między dwoma ideologiami ubezpieczeniowymi: każdy sobie sam uskłada emeryturę lub państwo każdego emeryta zabezpieczy. Na tych skrajnych rozwiązaniach oparte są dwie metody finansowania świadczeń (repartycyjna i kapitałowa), Zgodnie z art. 67 ust. 1 Konstytucji RP każdemu przysługuje prawo do zabezpieczenia społecznego w ramach określonych w ustawie, która ustanawia warunki nabycia, trwania i utraty tego prawa, w tym formy i zakres świadczeń. Oznacza to dość duży zakres swobody ustawodawcy w kształtowaniu prawa obywateli do zabezpieczenia społecznego. Z prawa tego państwo zamierza skorzystać i zawłaszczyć środki wpłacane do otwartych funduszy emerytalnych.
Jeśli się uwzględni, że podstawowym celem konstytucyjnym prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego jest zagwarantowanie godnego poziomu życia w warunkach obniżonej zdolności do zarobkowania wynikającej z podeszłego wieku, do istoty prawa do emerytury należy zapewnienie środków utrzymania w razie zaprzestania pracy w związku z osiągnięciem określonego wieku, emerytura jest w założeniu świadczeniem, które zastępuje, a nie uzupełnia zarobki, to oczywiste się staje, że istota konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego polega na zagwarantowaniu przez państwo minimalnego poziomu świadczeń dla osób, które osiągnęły wiek emerytalny i zaprzestały - w związku z osiągnięciem tego wieku - aktywności zawodowej. Inaczej mówiąc, ustawodawca ma obowiązek zagwarantowania minimalnego zakresu prawa do zabezpieczenia społecznego, odpowiadającego wskazanej wyżej konstytucyjnej istocie tego prawa. Celem reformy systemu ubezpieczeń z 1999 r. miało być - zgodnie z zasadą solidarności zbiorowej - utrzymanie na możliwie wysokim poziomie waloryzowanych świadczeń socjalnych dla otrzymujących je dotychczas osób z jednoczesnym wprowadzeniem nowych metod zabezpieczenia socjalnego dla przyszłych emerytów i rencistów, przy uwzględnieniu założenia, że przyszłe świadczenia nie mogą plasować się poniżej „minimalnego standardu wymagań” określonego prawem każdego obywatela do zabezpieczenia społecznego i przy jednoczesnym ograniczeniu roli państwa w gwarantowaniu tego standardu. Zreformowany system emerytalny składa się z trzech filarów, w tym dwóch obowiązkowych: I - finansowanego składką na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zapewniającego powszechną emeryturę w wysokości zależnej od uzyskiwanych indywidualnych składek na ubezpieczenie, przy zachowaniu prawa do renty rodzinnej i renty z tytułu niezdolności do pracy; II - opartego na przymusie oszczędzania na starość w prywatnym funduszu emerytalnym, działającego na zasadach funduszy inwestycyjnych na rynku kapitałowym, na zasadzie kapitalizacji wkładu uprawnionych z gwarancją jego wypłacalności przez państwo (art. 2 ust. 3 ustawy systemowej); III - dobrowolnego, obejmującego oszczędzanie części wynagrodzenia pracowników przez jego kapitalizację w zakładowych (pracowniczych) systemach emerytalnych.System emerytalny ma charakter powszechny i jego celem jest urzeczywistnienie zawartego w art. 67 ust. 1 Konstytucji prawa każdego obywatela do zabezpieczenia społecznego na wypadek osiągnięcia wieku emerytalnego. Nie został on skonstruowany przez ustawodawcę dla indywidualnych ubezpieczonych, z uwzględnieniem ich przymiotów osobistych takich jak zaradność, przedsiębiorczość, znajomość reguł rynku kapitałowego, przewidywalność czy przezorność, ale dla ogółu osób objętych ubezpieczeniem, które w przyszłości staną się beneficjentami systemu emerytalnego.Ustawodawca w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy systemowej przesądził, że zadania z zakresu zabezpieczenia społecznego w odniesieniu do ubezpieczenia emerytalnego wykonywane są częściowo przez otwarte fundusze emerytalne, określone w przepisach ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 159, poz. 1667 ze zm., zwanej dalej ustawą o funduszach emerytalnych). Konsekwencją takiej regulacji jest między innymi zabezpieczenie środków zgromadzonych na rachunku członka funduszu, poprzez z jednej strony - niemożność ich potraktowania jako części sektora finansów publicznych i przeznaczenia na inne cele, a z drugiej strony - niemożność rozporządzania nimi przez członka funduszu, za wyjątkiem rozporządzeń na wypadek śmierci (i to, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, wyłącznie do momentu rozpoczęcia wypłaty świadczenia - art. 107 ustawy o funduszach emerytalnych) oraz prowadzenia z nich egzekucji (art. 108 tej ustawy). Przy ocenie charakteru prawnego składki na ubezpieczenie emerytalne nie
można tracić z pola widzenia okoliczności, że system emerytalny oparty na zasadach
ubezpieczeniowych charakteryzuje się przymusem ubezpieczenia społecznego związanym ściśle z obowiązkiem odprowadzania składek, a powstający z mocy przepisów ustawy systemowej stosunek ubezpieczenia społecznego ma charakter publicznoprawny. Inaczej rzecz ujmując, środki na ubezpieczenie społeczne, w szczególności emerytalne, są i będą przeznaczane na wypłatę świadczeń dla innych podmiotów, aniżeli ich płatnik i w tym znaczeniu są środkami publicznymi, podlegającymi ściągnięciu oraz zabezpieczeniu na zasadach dotyczących składek na ubezpieczenia społeczne. Z art. 22 ust. 3 ustawy systemowej wynika przy tym roszczenie funduszu do Zakładu o nakazanie przekazania części składki, sankcjonowane odpowiedzialnością za odsetki (art. 47 ust. 10a i 10b tej ustawy). Oznacza to, że Zakład pełni wobec funduszu w istocie rolę płatnika części składki przekazywanej mu przez właściwego płatnika składek. Obowiązek Zakładu przekazania części składki emerytalnej wynika z ustawy systemowej i jest częścią złożonego stosunku emerytalnego ubezpieczenia społecznego. Wszystko to prowadzi do wniosku, że składki na ubezpieczenie emerytalne odprowadzane do funduszu nie są prywatną własnością członka funduszu, a pochodzą z podziału przekazywanej Zakładowi składki na to właśnie ubezpieczenie i przeliczone na jednostki rozrachunkowe stanowią podstawę nabywania przez członka funduszu uprawnień cząstkowych do przyszłej emerytury do czasu nabycia prawa do całości środków zgromadzonych na indywidualnym koncie. Zatem składka emerytalna, z uwagi na jej przeznaczenie na tworzenie funduszu emerytalnego, posiada publicznoprawny ubezpieczeniowy charakter, który zachowuje nadal po przekazaniu przez Zakład jej części do funduszu. Wybór sposobu realizacji zabezpieczenia społecznego, który się dokonuje na naszych oczach należy do państwa. Państwo kieruje się względami politycznymi, uwarunkowaniami społecznymi, gospodarczymi i demograficznymi oraz koniecznością zabezpieczenia równowagi budżetowej (od której zależy przecież zdolność państwa do działania i rozwiązywania jego różnorodnych problemów), a także musi uwzględniać określoną w art. 2 Konstytucji RP zasadę sprawiedliwości społecznej, która wymaga trudnego w praktyce wyważenia interesów i oczekiwań potencjalnych adresatów świadczeń z interesami tych osób, które je w ostatecznym rozrachunku finansują.